USG jamy opłucnej to badanie obrazowe, najczęściej wykonywane w przypadku podejrzenia obecności nadmiaru płynu w jamach opłucnowych. Procedura ta jest nieinwazyjna i nie wywołuje powikłań, ponieważ polega na zastosowaniu bezpiecznych dla organizmu ultradźwięków. Ultrasonografię opłucnej często przeprowadza się w zastępstwie badania RTG, które nie może być wykonywane u kobiet w ciąży. Przewagą USG jest też możliwość dokładniejszej oceny jamy opłucnowej, ponieważ pozwala ono na wykrycie zmian o wielkości sięgającej zaledwie 0,1 mm.
USG jamy opłucnej a podejrzenie nadmiaru płynów
Głównym wskazaniem do USG jemy opłucnej jest podejrzenia zalegania nadmiaru płynu w jej obrębie. W warunkach naturalnych powinno się tam znajdować najwyżej 10 ml płynu surowiczego, spełniającego funkcję nawilżającą oraz ułatwiającego płucom ruch podczas oddychania. Nadmiar płynu może sugerować różne schorzenia, w tym zapalenie płuc, gruźlicę lub raka płuc. Ultrasonograf posiada wysoką czułość, dzięki czemu pozwala na wykrycie nawet niewielkich nieprawidłowości w tym zakresie. USG jamy opłucnej umożliwia też określenie dokładnej lokalizacji nagromadzenia płynu, co znacząco ułatwia wybór miejsca wkłucia celem pobrania próbki do dalszych badań.
Inne wskazania do USG jamy opłucnej
Obecność płynu w jamach opłucnowych nie jest jednym wskazaniem do badania ultrasonograficznego. Jego wykonanie zaleca się także w celu rozpoznania innych zmian, które mogą zachodzić w strukturze tkankowej. Dotyczy to przede wszystkim urazów, stanów zapalnych, zmian nowotworowych, zmian radiologicznych oraz nieprawidłowości w obrębie ścian klatki piersiowej czy śródpiersia. Ultrasonografia opłucnej wykonywana jest w celu monitorowania leczenia chorób płuc, np. poprzez kontrolę nacieków. Procedura ta pozwala na wykrycie przyczyn duszności, dolegliwości bólowych czy kaszlu z plwociną u pacjenta. Specyficznym wskazaniem do badania jest wykrycie nosicielstwa genów, które zwiększają ryzyko rozwoju niektórych odmian raka. USG pozwala na rozpoznanie guzów, a także przerzutów – np. na raka piersi, jądra, jajnika, nerek czy tarczycy.
Przygotowanie do ultrasonografii jamy opłucnej
Ultrasonografia jamy opłucnej nie wymaga specjalnych przygotowań. Na czas badania pacjent musi jedynie odsłonić klatkę piersiową, aby lekarz mógł pokryć wybrany obszar ciała żelem ułatwiającym emisję ultradźwięków. Po powierzchni skóry jest następnie przemieszczana sonda USG, a na monitorze wyświetla się obraz jam opłucnowych. Na tej podstawie lekarz ocenia stan struktur wewnętrznych i narządów, omawiając wszystko z pacjentem. Badanie trwa średnio od kilku do kilkunastu minut, a cała wizyta z wywiadem oraz konsultacją zajmuje około pół godziny.